24 marca br. z kosmodromu Xichang (西昌) wystrzelona została rakieta CZ-2C z trzema satelitami o nazwie Yaogan Weixing (遥感卫星) a po polsku „satelitami teledetekcyjnymi”. Był to pierwszy chiński start orbitalny od czasu nieudanego lotu rakiety CZ-7A.

Satelity Yaogan

Pod bardzo ogólnym terminem Yaogan kryje się seria różnych satelitów używanych przez chińskie służby cywilne i wojskowe. W takim przypadku mówi się, że są to satelity tzw. podwójnego zastosowania (ang. dual use).

Od 2006 r. na orbicie znalazło się ponad 60 satelitów wystrzelonych pod mianem Yaogan. Część prowadzi regularne obserwacje Ziemi w pasmach widzialnych. Takie zastosowanie obrazowania używa się przykładowo na potrzeby zarządzana kryzysowego, analiz rolniczych, ale też zastosowań służb wywiadowczych. Inne satelity Yaogan prowadzą obserwacje w pasmach radarowych (tzw. SAR), co pozwala na monitoring powierzchni Ziemi nawet przy warstwach chmur.

Są również satelity Yaogan służące do nasłuchu sygnałów elektromagnetycznych. Takim sposobem można określić jakie pojazdy lub obiekty komunikują się radiowo i tym samym można tak łatwo zlokalizować ich pozycje. Przydaje się to bardzo, gdy chce się obserwować ruch statków na morzu.

Nagranie ze startu rakiety CZ-2C z 24 marca 2020 / SciNews

Wracając do samego startu, rakieta CZ-2C wystartowała o 4:43 rano czasu polskiego. Trzy satelity oznaczone jako Yaogan-30-06 trafiły na orbitę o wysokości 591 na 602 kilometrów oraz nachyleniu (również zwanym inklinacją) 35 stopni. Był to już szósty lot grupy trzech satelitów z serii Yaogan-30. Startowi towarzyszył lakoniczny, kilkuzdaniowy komunikat prasowy z serwisu chińskiego serwisu rządowego CCTV, informujący o udanym przebiegu lotu. Potwierdzono w nim rówież, że satelity „będą używane do badań środowiska elektromagnetycznego oraz testów technologicznych”.

Start rakiety, co widać na nagraniu powyżej, przeprowadzono w szczególnych warunkach trwania epidemii COVID-19. O ile na świecie większość kosmodromów zostało (i słusznie!) zamkniętych na czas kwarantanny, to obostrzenia te nie dotyczą chińskiego wojska.

Satelity Yaogan-30

Satelity z serii Yaogan-30 zostały zbudowane w Centrum Małych Satelitów należących do Chińskiej Akademii Nauk. Raporty analityków wskazują, że pod serią Yaogan-30 kryje się oddzielna konstelacja satelitarna o nazwie Chuangxin-5 (CX-5). Ta prawdopodobnie jest używana przez Chińską Marynarkę Wojenną zwiadu elektromagnetycznego, i tym samym do lokalizacji statków na morzu poprzez wykrywanie fal radiowych.

Wizualizacja satelity Yaogan-30 / kadr z telewizji CCTV
Wizualizacja satelity Yaogan-30 / kadr z telewizji CCTV

Wszystkie dotychczasowe satelity konstelacji Chuangxin-5 wystartowały z kosmodromu Xichang na pokładzie rakiet nośnych CZ-2C. Za każdym razem w starcie wynoszono po trzy egzemplarze satelitów pod nazwą Yaogan-30. Poniższa tabela przedstawia daty startów konstelacji.

Yaogan-30-01 29.09.2017
Yaogan-30-02 24.11.2017
Yaogan-30-03 25.12.2017
Yaogan-30-04 25.01.2018
Yaogan-30-05 26.07.2019
Yaogan-30-06 24.03.2020

Satelity Chuangxin-5 charakteryzują się częstą rewizytą (zwaną również rozdzielczością czasową). Oznacza to, jak często nad danym punktem na Ziemi przelatuje satelita danej konstelacji. Pokazuje to poniższa animacja z bloga SatelliteObservation.net, wykonana jeszcze dla piętnastu satelitów konstelacji.

Wizualizacja przelotów satelitów konstelacji Yaogan-30 / SatelliveObservation.net

Wspomniana wcześniej niska inklinacja konstelacji oznacza, że satelity będą przelatywać nad obszarami do 35 stopnia szerokości północnej i południowej. Tym samym znajdą się nad terenami strategicznie interesującymi dla Chińskiej Republiki Ludowej: Morzem Południowochińskim i Tajwanem, ale też nad południową częścią Japonii.

Analiza bloga SatelliteObservation.net sugeruje, że przy konstelacji 39 satelitów możliwe będzie osiągnięcie ciągłego nasłuchu wszystkich obiektów między 35 stopniem szerokości północnej i południowej. Wówczas nad każdym miejscem w tym rejonie będzie się znajdował co najmniej jeden satelita nasłuchowy.

Dlatego można przypuszczać, że w najbliższych miesiącach i latach chińskie służby wojskowe będą wystrzeliwały kolejne satelity Yaogan-30 / Chuangxin-5.

Źródła:
1) CCTV: http://www.cctvplus.com/news/20200324/8138566.shtml#!language=1
2) East Pendulum: http://www.eastpendulum.com/des-nouvelles-de-la-constellation-yaogan-30
3) Gunter’s Space Page: https://space.skyrocket.de/doc_sdat/yaogan-30-01.htm
4) NasaSpaceflight.com: https://www.nasaspaceflight.com/2020/03/long-march-2c-latest-yaogan-weixing-mission/
5) SatelliteObservation.net: https://satelliteobservation.net/2017/12/03/the-yaogan-30-high-revisit-constellation/
5) Space.com: https://www.space.com/china-long-march-2c-yaogan-satellites-launch-success.html
6) SpaceWatchGlobal: https://spacewatch.global/2020/03/chinas-long-march-2c-rocket-launches-military-surveillance-satellites-into-orbit/